Polskie towary rolno-spożywcze od wielu lat zyskują coraz większe znaczenie w handlu zagranicznym. Jest to zasługa zarówno stosowania nowoczesnych technologii przetwórczych i wysokiej jakości surowców, jak i produkowania, według oryginalnych receptur, tradycyjnych wyrobów, które są wysoko cenione na rynku międzynarodowym.
Produkty rolno-spożywcze, to grupa towarowa, która w wymianie handlowej nieprzerwanie od 2003 r. przynosi Polsce dodatnie saldo. Aktualnie wynosi ono 3,8 mld euro.
Od wielu lat w polskim handlu zagranicznym dominuje sprzedaż mięsa drobiowego, wołowego, wieprzowego, przetworów mleczarskich, czekolady i wyrobów zawierających kakao, wyrobów piekarniczych i cukierniczych, soków owocowych (głównie soku jabłkowego), papierosów, syropów cukrowych, mrożonych owoców, ryb wędzonych, cukru oraz przetworów i konserw z ryb. Wartość eksportu tych towarów stanowi około 50% ogólnej sprzedaży towarów rolno-spożywczych za granicę.
Mimo kryzysu gospodarczego w państwach, które są głównymi odbiorcami naszych towarów rolno-spożywczych, nadal dużo eksportujemy, a sprzedaż polskich artykułów rolno-spożywczych jest jedną z gałęzi gospodarki o największej dynamice wzrostu.
Główne kierunki i pozycje eksportowe
Najwięcej eksportujemy:
- mięsa drobiowego do: Republiki Federalnej Niemiec, Wielkiej Brytanii, Republiki Czeskiej, Francji;
- produktów mleczarskich do: Republiki Federalnej Niemiec, Republiki Czeskiej, Włoch, Holandii, Federacji Rosyjskiej;
- mięsa wołowego do: Włoch, Holandii, Turcji, Republiki Federalnej Niemiec;
- mięsa wieprzowego do: Białorusi, Japonii, Ukrainy, Republiki Czeskiej, Włoch;
- czekolady i wyrobów spożywczych zawierających kakao do: Wielka Brytanii, Republiki Federalnej Niemiec, Federacji Rosyjskiej;
- herbatników, wafli, chleba, bułek, pieczywa cukierniczego, ciast i ciastek do: Republiki Federalnej Niemiec, Republiki Czeskiej, Wielkiej Brytanii, Węgier;
- soków owocowych (głównie soku jabłkowego) i soków warzywnych do: Republiki Federalnej Niemiec, Austrii, Holandii, Wielkiej Brytanii;
- owoców zamrożonych (głównie malin, truskawek i wiśni) do: Republiki Federalnej Niemiec, Holandii, Francji, Belgii.
W 20121 r. wartość sprzedaży artykułów rolno-spożywczych za granicę wyniosła ogółem 16 mld EUR i wzrosła o 15,1% w porównaniu z tym samym okresem 2011 r. Warto podkreślić, że w całym 2011 roku wartość eksportu wyniosła 15,2 mld EUR i w stosunku do poprzedniego roku wzrosła o 12,7%. Natomiast w 2004 r. za granicę sprzedaliśmy towary rolno-spożywcze o wartości 5,2 mld EUR.
Polski handel rolno-spożywczy od wielu lat koncentruje się przede wszystkim na rynku europejskim. W strukturze eksportu dominują kraje Unii Europejskiej, chociaż ich udział nieco maleje. Jest to wynikiem m.in. prowadzonej polityki zdobywania rynków zbytu poza Europą. Ogółem w 2012 r. na rynek UE sprzedano towary na kwotę około 12,3 mld EUR, co daje udział w handlu rolno-spożywczym na poziomie 76,4%. W ciągu roku wartość sprzedaży do krajów UE wzrosła o 12,4%, a do krajów dawnej „piętnastki” o 13,9%. Do 11 „nowych” krajów członkowskich sprzedaż polskiej żywności wzrosła o 8%.
W 2011 r. sprzedaż do państw UE wyniosła 12 mld EUR i w porównaniu do roku wstąpienia Polski do UE (2004 r.) odnotowano ponad 3-krotny wzrost. Do krajów UE sprzedawano głównie produkty mleczarskie, mięso drobiowe, mięso wołowe, czekoladę i wyroby czekoladowe oraz papierosy.
Ważnym odbiorcą polskich towarów rolno-spożywczych są kraje Wspólnoty Niepodległych Państw. Wartość eksportu do państw WNP wyniosła w 2012 r. około 1,8 mld EUR i w odniesieniu do analogicznego okresu 2011 r. wzrosła aż o 1/3. Taka sytuacja wynikała przede wszystkim ze znaczącego wzrostu wartości eksportu jabłek, mięsa wieprzowego oraz produktów mleczarskich. Sprzedaż do krajów WNP stanowiła 11,5% wartości całego eksportu towarów rolno-spożywczych, dla porównania w tym samym okresie 2011 r. udział ten był mniejszy i wyniósł 9,9%. W całym 2011 r. sprzedaż do państw WNP była na poziomie ponad 1,5 mld EUR.
Od wielu lat głównym partnerem handlowym Polski jest Republika Federalna Niemiec. W 2012 r. sprzedaż artykułów rolno-spożywczych do tego kraju przekroczyła 3,5 mld EUR. W porównaniu z poprzednim rokiem oznacza to wzrost o 11,6% i udział w wartości całego eksportu rolno-spożywczego na poziomie ok. 22%. Na rynek niemiecki najwięcej sprzedano (pod względem wartości): mięsa drobiowego o wartości 268 mln EUR, soków owocowych (głównie soku jabłkowego) o wartości 245 mln EUR, ryb wędzonych, przetworzonych i zakonserwowanych o wartości 547 mln EUR oraz herbatników, wafli i innych wyrobów cukierniczych, mrożonych owoców (głównie wiśni, truskawek i malin), papierosów, surowego mleka i śmietany oraz nasion rzepaku. W 2011 r. sprzedaż do Niemiec zrealizowano na poziomie 3,5 mld EUR. Wartość sprzedaży w porównaniu z rokiem 2004 wzrosła ponad 2,5-krotnie.
Na drugim miejscu w polskim handlu rolno-spożywczym znalazła się w 2012 r. Wielka Brytania, gdzie sprzedano towary o wartości 1,2 mld EUR. Oznacza to, w porównaniu do poprzedniego roku wzrost o 20,2% i udział w eksporcie ogółem na poziomie 7%. Do Wielkiej Brytanii eksportowano głównie czekoladę i przetwory zawierające kakao oraz mięso drobiowe. W 2011 r. sprzedaż do Wielkiej Brytanii była na poziomie 1 mld EUR i wzrosła o 10,8% w odniesieniu do 2010 r. i prawie 3,5-krotnie w porównaniu do roku 2004.
Kolejnym odbiorcą polskich towarów rolno-spożywczych jest Republika Czeska. W okresie I-XI 2012 r. na czeski rynek sprzedano towary o wartości około 1,0 mld EUR. Daje to, w porównaniu do poprzedniego roku, wzrost o 6,5% i udział w eksporcie ogółem na poziomie 6,2%. Republika Czeska była odbiorcą głównie mięsa drobiowego, serów, oleju rzepakowego, wyrobów piekarniczych, ciast i ciastek, mięsa wieprzowego oraz papierosów.
Czwartym, również bardzo ważnym odbiorcą polskich towarów rolno-spożywczych w 2012 r. była Rosja. Na ten rynek sprzedano towary o wartości 966 mln EUR. Oznacza to, w porównaniu do poprzedniego roku wzrost o około 32% i udział w eksporcie na poziomie 6,0%. Do Rosji eksportowano głównie jabłka, czekoladę i wyroby spożywcze zawierające kakao, a także sery, pieczarki oraz mrożone warzywa.
Kolejne miejsca wśród głównych odbiorców artykułów rolno-spożywczych zajęły: Francja (949 mln EUR), Niderlandy (885 mln EUR), Włochy (800 mln EUR) oraz Słowacja (516 mln EUR). Do Francji sprzedawano głównie papierosy, mięso drobiowe oraz wódkę. Z kolei do Niderlandów i Włoch trafiały z Polski przede wszystkim papierosy i mięso wołowe.
Nowe rynki zbytu
Polska jest aktywna nie tylko na arenie europejskiej czy w Ameryce Północnej, lecz także w Azji, na Bliskim i Dalekim Wschodzie. W ciągu ostatnich czterech lat uzgodnione zostały warunki dostępu polskich produktów żywnościowych do rynków m.in. Japonii, Chin, Wietnamu, Singapuru.
W porównaniu z analogicznym okresem 2011 r. wśród ważniejszych partnerów handlowych, największy, procentowy wzrost eksportu odnotowano w handlu z Arabią Saudyjską (o 88%), co wynikało ze wzrostu eksportu serów, czekolady i wyrobów zawierających kakao oraz pszenicy. Również w obrotach ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi nastąpił ponad dwukrotny (o 66%) wzrost eksportu, głównie za sprawą wzrostu wywozu papierosów oraz czekolady i wyrobów zawierających kakao.
Poza wyżej wymienionymi krajami na uwagę zasługuje również znaczący wzrost eksportu do innych krajów arabskich, takich jak Libia (o 448%), Jemen (o 200%) czy Syria (o 83%).
Dobrym sygnałem zarówno dla polskich przedsiębiorców, jak i eksporterów są coraz bardziej otwierające się rynki azjatyckie. W 2012 r. odnotowano wzrost eksportu do Wietnamu (o 66%), co wynikało ze zwiększonej sprzedaży filetów rybnych oraz mleka i serwatki w proszku. Za sprawą zwiększającego się eksportu mięsa wieprzowego do Japonii, wyraźnie poprawia się bilans handlowy polski z tym krajem. Eksport mięsa wieprzowego i podrobów jadalnych przyczynił się do wzrostu (o 50%) wartości polskiego eksportu do Chin.
Spośród innych regionów, do których zwiększyliśmy nasz eksport warto wymienić Irlandię. Na przestrzeni ostatniego roku nastąpił dwukrotny (o 110%) wzrost eksportu do tego kraju, a to dzięki dużemu zainteresowaniu odbiorców irlandzkich ziarnem zbóż (głównie kukurydzy i pszenicy) oraz mięsem wołowym z Polski.
Rekordowy poziom wartości eksportu
Wiele wskazuje na to, że za 2012 r. całkowita wartość eksportu z Polski towarów rolno-spożywczych może osiągnąć rekordowy poziom i przekroczy 17 mld EUR. Na ogół ostatnie miesiące roku charakteryzowały się niewielką miesięczną dynamiką wzrostu, a wręcz przynosiły spadki. Tymczasem, w 2012 r. w październiku odnotowano wysoką, miesięczną dynamikę wzrostu eksportu wynoszącą ponad 9%, podczas, gdy średnia dla 2012 r. wynosiła 4%.
Bardzo dobre wyniki polskiego handlu zagranicznego w 2012 r. pozwalają z optymizmem patrzeć na dalszy rozwój polskiego eksportu towarów rolno spożywczych w 2013 r.
*1 styczeń-listopad
źródło: komunikat prasowy, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
